محبوبه آقاجانی؛ مریم نوابیان؛ مجید وظیفه دوست؛ مجتبی رضایی
چکیده
در سال‌های اخیر، تشدید خشکسالی موجب کاهش آبدهی رورخانه سفیدرود به عنوان منبع اصلی تامین آب اراضی شالیزاری در استان گیلان شده است. در چنین شرایطی، تولید برنج به رویکرد بهینه‌سازی مصرف آب در اراضی شالیزاری وابسته است. در این پژوهش، تلاش شد با هدف حداکثرسازی بهره‌وری آب مصرفی در اراضی شالیزاری، دو مدل بهینه‌یابی مدیریت آبیاری تناوبی ...
بیشتر
در سال‌های اخیر، تشدید خشکسالی موجب کاهش آبدهی رورخانه سفیدرود به عنوان منبع اصلی تامین آب اراضی شالیزاری در استان گیلان شده است. در چنین شرایطی، تولید برنج به رویکرد بهینه‌سازی مصرف آب در اراضی شالیزاری وابسته است. در این پژوهش، تلاش شد با هدف حداکثرسازی بهره‌وری آب مصرفی در اراضی شالیزاری، دو مدل بهینه‌یابی مدیریت آبیاری تناوبی با دوره آبیاری ثابت در طول فصل رشد و دوره آبیاری متناسب با فیزیولوژی مراحل مختلف رشد برنج رقم هاشمی، با راهکار تلفیق مدل شبیه‌سازSWAP و روش حل الگوریتم ژنتیک ارائه شود. پس از اعتبارسنجی مدل SWAP، با استفاده از روش حل الگوریتم ژنتیک به تعیین مقادیر بهینه متغیرهای تصمیم مدل‌های بهینه‌یابی اقدام شد. در مدل‌های بهینه‌یابی، آبیاری تناوبی برنج، عمق آب و دوره تناوب آبیاری در مراحل مختلف رشد به عنوان متغیرهای تصمیم انتخاب شدند. در مدیریت آبیاری تناوبی با دوره تناوب ثابت، دوره تناوب ثابت 7/33 روز در طول فصل رشد، حداکثر بهره‌وری آب آبیاری را در بر داشت. این در حالی است که مقادیر بهینه دوره تناوب متغیر 6/53، 4/60، 4/31 و7/47 روز به ترتیب در مراحل استقرار، پنجه‌زنی، زایشی و رسیدگی بدست آمد. در نهایت پس از بررسی مدل‌های بهینه‌یابی، به دلیل صرفه‌جویی در مصرف آب، سهولت اندازه‌گیری حجم آب ورودی، الگوی آبیاری با دوره تناوب ثابت هشت روز و عمق آب آبیاری به ترتیب 52، 30، 40 و 12 میلی‌متر در مراحل یاد شده بهینه تشخیص داده شد. بهترین نمایه بهره‌وری آب آبیاری به میزان 1/59 کیلوگرم در مترمکعب به دست آمد. استفاده از داده‌های چند ساله برای افزایش اعتبار نتایج مدل شبیه‌سازی- بهینه‌یابی توصیه می‌شود.